Howard Gardner eta adimen anizkunaren teoria

Orain arte, adimena eta  ikasketarako gaitasuna sinonimotzat hartu dira, eta horrekin batera, gizakiok inteligentzia bakarra genuela pentsatu izan da, inteligentzia hori test-en bidez neurtzen zelarik. Ondorioz, test froga horien arabera, pertsonen adimena sailkatu izan da, pertsona azkarrak edo ez hain azkarrak nabarmenduz.

Hori dela eta, eta horren kontra eginez,  Howard Gardner-ek gizakiek duten trebetasun-aniztasun zabala zehazteko, Adimen anizkunaren teoria proposatu zuen. Teoria horren arabera, inteligentziak dimentsio anitz omen dituela defendatzen du. Horretaz gain, Gadnerrek, pertsona bakoitzak, inteligentzia mota batzuk beste batzuk baino garatuagoak dituztela defendatu zuen.  

Hauek izan ziren, Gardenrrek proposatuitako 7 intelgientziak

• Hizkuntza-adimena: Hitzak modu eraginkorrean erabiltzeko gaitasuna izatea.
• Adimen logiko-matematikoa: Zenbakiak ere eraginkorrean erabiltzeko gaitasuna eta era egokian arrazoiteko gaitasuna eukitzea.
• Adimen espeziala: Ikusmenaren eta espazioaren mundua zehazki hautemateko trebetasuna izatea.
• Adimen gorputzeko-zinetikoa: Ideia eta sentimenduak adierazteko gorputz guztia erabiltzeko gaitasuna eta gauzak moldatzeko eskuak erabiltzeko trebetasuna eukitzea.
• Adimen musikala: Musika hautemateko, bereizteko, eraldatzeko eta adierazteko gaitasuna izatea.
• Pertsonarteko adimena: Beste pertsonen asmoak, motibazioak eta sentimenduak hautemateko eta bereizteko gaitasuna edukitzea.
• Pertsonaren baitako adimena: Nork bere ekintzak burutzeko erak egokitzeko gaitasuna izatea.
• Adimen naturala: Ezagutu, behatu eta interpretatu ahal izateko gaitasuna da eta honetarako zentzumenek beraien garrantzia dute. Adb.: Charles Darwin, artzainak…

Denok ulertu behar dugu adimena eta inteligentzia guztiok dugun zerbait dela eta garatzen ez bada geldi dirauten giharrak bezala ahulduko direla.  Inteligentzia guztiak beharrezkoak dira, eta denak garrantzitsuak dira. Eskolan, batez ere, adimen logiko-matematiko eta adimen linguistikoa lantzen dira. Baina  jarrera hau aldatu behar da, eta gainerako adimena bultzatu beharko lituzke ikastetxeak, adimena ez baita adimen kognitibo soila.  Edo, akaso, bi adimen motetan oinarritzen den hezkuntza sistema egokiena da gero eta konplexuagoa den gizarte honetan bizitzeko? 

Bestetik ere, arlo emozionala adimenarekin zuzenean dago lotuta, txarto gaudenean (triste, urduri, nekatuta…) arreta mantentzea edo adi egotea askoz zailago egiten zaigu. Beraz, Hezkuntza prozesu osoan zehar, eta Haur Hezkuntzako etapan bereziki emozioak lantzea eta kudeatzea, irakasleen zereginetako bat izan behar da, egoera emozionala gainerako jarduerak eta adimenak garatzeko oinarri baita.

Emozioen garrantziekin jarraituz, psikologian doktorea eta EHUko irakaslea den Maria Jose Ortiz-ek hikhasi aldizkarian argitaratutako elkarrizketan aipatutako esaldi jarriko ditut.

"Gaur onartzen da emozioak oso erabilgarriak direla, ingurura moldatzen laguntzen baitigute baita ezerosoak zaizkigunek ere. Esaterako; beldurra, tristura, amorrua, edo kulpa. Baina, gainera, ikerketa eta esperientzia klinikoak frogatu du pertsonak, izan haurrak zein helduak, emozionalki konpetenteak direnean (hau da, euren egoera emozionalez kontziente direnak, emozioak ezagutzen eta ulertzen dituztenak, horiei buruz hitz egiten dutenak, besteen emozioekin enpatizatzen dutenak eta euren emozioak eta adierazpenak erregulatzeko gai direnak), ongizate afektibo eta sozial handiagoa sentitzeaz gain, arrakasta gehiago dutela eskolan zein eremu profesionalean eta, are gehiago, osasun hobea izaten dutela. Aldiz, oraindik orain eremu batzuetan emozioei beldurra zaiela nabari da."