Laguntza eta laguntza zerbitzuak

Laguntza, pertsonen garapena, hezkuntza, interesak eta ongizatea bermatzen duen estrategia eta baliabideen multzoa zela aipatu genuen klasean, Parrillasen arabera, lau laguntza mota ezberdin daudelarik, hauek, pertsonen beharrak erantzuteko moduaren arabera sailkatuta.

• Laguntza terapeutikoa
• Laguntza kolaboratiboa
• Kontsultazko laguntza
• Laguntza curricularra

Batzuetan, laguntza, umearen beharrak era indibidual batean erantzuteko baliabide gisa dela esaterakoan erratuta gabiltza. Izan ere, laguntza, umearentzat ez ezik, irakasleentzat edo umea inguratzen duen pertsonarentzat ere bada, eta testuinguruan kokatzea funtsezkoa izango da aurrera jarraitu  eta era egokian egin ahal izateko.

Gainera, gehienetan, laguntza espezialisten beharrarekin erlazionatzen dugu, hauek ezinbestekoak balira bezala. Eta, figura hauek oso garrantzitsuak eta lan handia egiten duten arren, tutorea izango da, gela bakoitzaren espezialista, eta etxean, gurasoak izango dira espezialistarik onenak. Izan ere, batuetan espezialisten laguntzaz baliatzen gara, beharrezkoa ez denean ere.

Horrez gain, espezialistekin jarraituz, esan beharra dago, hauek eskolari laguntzeko direla, eskolak umearen beharrak eta zailtasunak era egokian erantzun ahal izateko.  Ohitura dago umeari laguntza emateko erabiltzea, eta hori ez litzateke horrela izan behar.  

Laguntzaren esanahia eraldatzeko eta espezialisten figurarekin erlazionatzen usteko garaia da. Laguntza, metodologia edo pentsamendu aldaketa hutsa izan daiteke, gelako espazioa eta denboraren antolamendua, etab. Vigotskyren esanetan, elkarren arteko elkarreraginaren bidez, pentsamendua eta ezagutza eraikitzen da, eta horretan taldekatzeak garrantzi handikoa dira. Batzuetan, bikoteka lan egitea baliagarria izango da, gehien dakiena gutxien dakienarekin jarriz. Beste batzuetan, elkarrekin pentsatzen jartzeko talde txikietan edo talde handietan (hetereogeneoak) lan egitea aberasgarria izango da, eta beste batzuetan, aldiz, banaka edo era indibidualean. Antolamendu txiki eta sinple hori, laguntza bezala har daitezke, inongo espezialistaren laguntzarik gabe.  Aldaketaren ikuspegia pentsamenduan izatea ezinbestekoa da, benetako inklusioa eta eskola aktiboa bultzatzeko.

Azkenik, espezialistak garrantzitsuak dira baina, irakaslearen banakako lana ez ezik, irakasle taldearen arteko kolaborazioa ezinbestekoak dira, hauen koordinazio, kooperazio eta kolaborazioaren bidez, umeei erantzuna eman hala izateko. Hitz gutxitan esanda, tutorearen, irakasle taldearen eta gainerako espezialisten arteko talde lana beharrezkoa izango da, ikasleen zailtasunei erantzun egokia eman ahal izateko.

Hurrengo lerroetan, ikastetxeko irakasle edo tutore batek egunerokotasunean izan ditzakeen laguntza zrebitzu ezberdinak azalduko ditut.

Hezkuntza Berezia (HB): Hezkuntza Premia Bereziak dituzten ikasleei zuzendua dagoen hezkuntza da.

Aholkularia/Kontsultorea: Irakasle-tutoreei eta irakasle-taldeari laguntza eta orientabidea eskaintzen dio Hezkunza Bereziari dagozkion gaietan. Hezkuntza Bereziko espezialistak izaten dira.

Orientatzailea: pedagogo, psikologo edo psikopedagogoak dira eta normalean DBHn dihardute (nahiz eta ikastetxe pribaturen batean HHn eta LHn ere jardun dezaketen). Beren zeregin nagusia ikastetxeko irakasleei eta bereziki tutoreei aholkuak eskaintzea da, horiek koordinatzea eta laguntzea. Eskola- eta lanbide orientazioari eta orientazio pertsonalari dagokien zereginetan, ikaslearen ikaskuntza zailtasunekin eta nortasunarekin zerikusia duten alderdien inguruko esku hartzearen plangintzan, aniztasunaren lanketan, curriculum-egokitzapenetan eta e.a. parte hartzen du.

Pedagogo Terapeutikoa (PT): Irakasleen taldeko irakasle bat izan ohi da, Hezkuntza Bereziko espezialista dena. Honakoak dira bere funtzioak:

• Hezkuntza-premia bereziak dituzten ikasleekin banaka edo talde txikitan esku hartzea, gela arruntean zein  laguntza-gelan.
• Curriculuma ebaluatzerakoan lankidetzan aritzea.
• Curriculum-egokitzapen indibidualak egiterakoan eta garatzerakoan lankidetzan aritzea.
• Material didaktikoak prestatzerakoan lankidetzan aritzea.
• Familiekiko harremanetan lankidetzan aritzea.
• Irakasleekin lankidetzan aritzea ikasleen aniztasunari erantzuteko.

Hezkuntza Laguntzarako Espezialista: HPBak dituzten ikasleen laguntzaile/hezitzaile izaten dira eta haiekin gela arruntean egon ohi dira. Ikasleek dituzten behar zehatzei erantzuna ematen diete eta irakasleekin elkar-lanean dihardute.

Ikastetxetik kanpoko laguntza zerbitzuak: Ikastetxeetan bertan kokatzen ez diren laguntza-zerbitzuak dira. Profesional anitzeko talde multiprofesionalak dituzte eta lurraldeen edo autonomia erkidegoen araberako eremua dute. Adibidez, Euskal Autonomia Erkidegoan Berritzeguneak dute izena eta Nafarroan CREENA.

Talde Multiprofesionalak: Laguntza-zerbitzuetan parte hartzen duten profesional anitzen taldeak dira (psikologoak, pedagogoak, logopedak, fisioterapeutak…). Diagnostiko psikopedagogikoa, eskolatze-proposamena eta hezkuntza-premia bereziak dituen ikaslearen jarraipena egitea dute helburu. Ikasle horien irakasleen eta laguntzaileen aholkularitzaz eta orientabideaz ere arduratzen dira. Talde horietako kide guztiek funtzio orokor eta funtzio espezialista bana dute prestakuntza espezializatua jaso duten hainbat programatan.

Ebaluazio psikopedagogikoa: Ebaluazio psikopedagogikoa irakaskuntzaren eta ikaskuntzaren prozesuan esku hartzen duten elementuei buruzko informazio garrantzitsua jasotzeko, aztertzeko eta baloratzeko prozesua da. Berorren helburua da beren garapen pertsonal edo/eta akademikoan desegokitzeak dituzten edo izan ditzaketen ikasleen HPBak identifikatzea, baita curriculum-proposamenaren eta beharrezkoak izan litezkeen laguntza-moten inguruko erabakiak oinarritzea eta zehaztea ere. Honakoetan oinarrituko da:

• Curriculum-ebaluazio batean.
• Ikaslearen eta irakasleen eta ikaskideen arteko elkarreraginaren behaketan.

Horietan kontuan izango da eskolako eta familiako testuingurua.

Curriculumaren Norbanakoaren Egokitzapena (CNE): ikasle batek eskolatzearen aldi batean edo eskolatze osoan zehar izan ditzakeen HPBei erantzuteko curriculumaren elementuetan (helburu, eduki, ebaluazio irizpide, metodologia eta antolamenduan) egiten diren aldaketak dira.

Curriculumaren Sarbiderako Egokitzapena (CSE): Egokitzapen mota hori beharrezkoa izango da ikasleak hezkuntza sistemarako eta hezkuntza-jardueren sarbiderako bitarteko arruntak erabiltzea eragozten dioten HPBak dituenean. Ikaskuntzarako sarbidea izateko beharrezkoak diren laguntza tekniko eta pertsonalei egiten die erreferentzia. Adibidez, gorra den ikasle batek posiblea da, besteak beste, zeinu hizkuntzaren interprete bat behar izatea.

Gela arrunta: ikasleen ohiko gelak, hezkuntza berezikoak ez diren gelak.

Laguntza gela: Gela arrunteko baliabideekin bakarrik erantzun ezin diren premiak dituzten ikasleen eskolatzean laguntzeko bitartekoei egiten die erreferentzia. Gisa horretako gelak ikastetxeetan bertan egon ohi dira. Ikasleei eskainiko zaien arreta egindako HPBen analisiaren eta testuinguruaren ebaluazioaren araberakoa izango da eta taldekakoa nahiz banakakoa izan daiteke, kasuen arabera. Arreta laguntza gelaren espazioan eskaini daiteke edo gela horretako irakaslea gela arruntera joan daiteke. Gela honetako irakasleak prestakuntza hezkuntza bereziko espezialistak (PT) zango dira.

Gela egonkorra: Ikastetxe arruntetan, zailtasun larriak izateagatik eta beharrezko curriculum-egokitzapenak egin arren, curriculum arrunta ikaskideekin elkarbanatu ezin duten edo gutxieneko zati batean bakarrik elkarbana dezaketen ikasleei erantzuteko sortutako gelak dira. Autismoaren espektroko nahasteak edo/eta adimen urritasunak dituzten ikasleak joan ohi dira bertara.

Hezkuntza Bereziko Ikastetxeak: HPBak dituzten ikasleei, horien larritasunaren eta iraunkortasunaren arabera, hezkuntza egokitua eskaintzea helburu duen ikastetxea dugu. Normalean ikasleek ohiko ikastetxean zenbait ordu igarotzen dituzte eta gero, hala behar izanez gero, posiblea da hezkuntza bereziko ikastetxe batera joatea zenbait orduz.

Ospitaleko ikasgelak: Ospitale-ikasgela batera joaten diren ikasleek lan-plan indibidual bat izaten dute, egoera horretan arreta eskaintzen dioten ikasleek eta bere ikastetxeko irakasleek egindakoa. Helburua ikaskuntza ikaslearen egoeraren arabera programatzea da, bi inguruneetan egiten den lana koordinatuz. Ospitaleko irakasleak PTak izaten dira.