Por cuatro esquinitas de nada

Eskolan, gure bizitzako beste alor batzuetan bezala, “ezberdinak” diren pertsonekin aurkituko gara. Umeak zein irakasleak “ezberdinak” diren pertsonekin elkarrekin biziko dira, ezberdintasuna gutxienez helduen ikusmenerako, txikiek ezberdintasunak era natural batean onartzen eta hautematen baitute.

Aniztasuna da gaur egun gizartearen errealitatea. Orain dela gutxi arte, pentsatu izan da, aniztasun horren atzean, pertsonak zirela arazoak zituztenak, ez gizarteak. Hau da, pertsona jakin batzuk zirela bestelako gizartearen aurrean desberdinak zirenak, eta ondorioz, haiek zirela aldatu behar zirenak, gehiengo edo “normala” zena bezala izateko. Baina, orain, gizartearen pentsamendua erabat aldatu da, eta jada ez dira pertsonak aldatu behar direnak, gizartea baizik. 

Aniztasun kulturalean oinarrituz, kultura guztien arteko inklusioa bermatzea izango da guztion erronka. Hau da, etorkinek ez dituzte haien nortasuna, ohitura, kultura, ezaugarriak aldatu behar hemengo kultura edo gizarte kide sentitzeko. Eta are gehiago, inoiz ez da jatorrizko hizkuntza galdu edo ukatu behar. Guztiok batera hazi eta ikasi behar dugu, guztiok guztietatik aberastuz. 

Bideo honek erakusten du, nola gizartea den gaur egungo aniztasunari egokitu eta moldatu behar dena, aniztasun hori edozein izanda ere: urritasunenen bat edota bestelako arrazoiak. Ezberdintasunak moldatu edota ezabatu gabe, adeitsua, solidarioa eta arduraduna den gizartea eraiki behar da hain zuzen ere, aniztasuna aberastasun iturri bezala aprobetxatzen duena.

Hiritar guztiok ikuspegi hori bereganatu eta barneratu arte, ez da benetako inklusioa bermatuko, beraz, zabal eta aldatu dezagun ikuspegia!

Beraz, bideoari lotura emanez, ez da karratua aldatu behar dena, atea baizik.

Mi hermanito de la luna

Bideo honetan, haur autista baten arrebak ahots goxo batekin bere nebaren istorioa kontatzen du. Bertan, nebaren bizitza eta egunerokotasuna, jarrera, gustuak, beldurrak, objektuekiko obsesioa, etengabeko mugimenduak zeintzuk diren era natural eta sinple batean narratzen ditu. Horrez gain, arrebak, bien artean komunikatzeko eraiki duten mundua nolakoa den azaltzen du, inguruan dagoenaz ahaztuz. Elkarren artean komunikatzeko eta ulertzeko gustatzen zaizkion gauzak zeintzuk diren jakitea baino ez da behar.

Hori dela eta, "Mi hermanito de la luna" bideoaren bidez, haur autista batekin bizi diren pertsona asko identifikatuta sentituko dira, honen bidez haur hauen nolakotasuna eta egunerokotasuna helarazten baita. Honen aurrean, pertsona hauek ematen eta transmititzen diguten aberasgarritasuna eta esperientzia ez dugu inoiz ukatu edo beldurtu behar, eta ahalik eta era positiboenean ulertzen saiatu behar gara.

Amaitzeko, bideoan aipatzen diren eta guztion hausnarketa bultzatzen duten esaldi esanguratsuak utziko ditut.

“El mundo de la luna… explorarlo con atención. Para entender a nuestro pequeño hombre, hay que sentarse, mirar y no hacer caso a sus gestos retraídos sino llevarle a intentar probar un poco de nuestro mundo. Tenemos que ser pacientes para conseguir atrapar la luna con un hilo de oro y atraerla hasta nuestro viejo planeta. ¿Hasta qué punto este hermanito vendrá a nuestro encuentro? ¿Hasta qué punto podremos ir a su encuentro?”

Autismoaren inguruan informazio gehiago:

http://www.guiainfantil.com/salud/cuidadosespeciales/autista.htm

http://www.hikhasi.com/artikulua/1965

http://www.hikhasi.com/artikulua/1475

HB eta HPB kontzeptuak argitzen

Inklusioaren gaian murgildurik, Hezkuntza Berezia eta Hezkuntza Premia Berezia terminoak argitzea eta bereiztea komenigarria iruditzen zait, hemendik aurrera, gainerako informazioa ondo ulertu ahal izateko.

Hezkuntza Berezia (HB): Hezkuntza Premia Bereziak dituzten ikasleei zuzendua dagoen hezkuntza da.

Hezkuntza Premia Bereziak (HPB): Hezkuntza-premia bereziak, eskolatzearen aldi batean zehar edo eskolatze osoan zehar, ez-gaitasun fisikoak edo psikikoak edo zentzumenen ingurukoak izateagatik, jokabide-nahaste larriak izateagatik, aldekoak ez diren kultur edo gizarte-egoeratan egoteagatik, epe luzeko gaixotasun bat izateagatik edo goi-mailako gaitasun intelektualekin zerikusia duten baldintza pertsonalak izateagatik jasotzen den hezkuntza-laguntza eta hezkuntza-arreta bereziak dira.

HPB Iraunkorrak: Urritasun fisiko edo psikiko edo zentzumenen ingurukoetatik eratorritakoak diren eta ustez iraunkorrak izango diren HPBei egiten die erreferentzia. Gaitasun apartak dituzten ikasleak ere multzo honetan sartzen dira.

Euskal Autonomia Erkidegoak bost hezkuntza-premia iraunkor definitzen ditu:

• Adimen urritasunak edo /eta Autismoaren espektroko nahasteak.
• Entzumen urritasunak.
• Ikusmen urritasunak
• Urritasun motoreak
• Goi mailako ikas-gaitasunak

Aldi baterako HPB: Garapenaren une jakin batean agertzen diren eta aldi batekoak bakarrik izango diren HPBei egiten die erreferentzia. Aldi baterako HPBak ikasle baten ospitaleratzean, gaixotasunen bat denean, aldi baterako traumatismoen kasuan curriculumerako sarbiderako baliabideak erabiltzerakoan eta abarretan sor daitezke.

EAEk bost aldi baterako hezkuntza premia bereizten ditu:

• Gizarte- edo kultura-egoera ahulek eragindakoak (tratu txarrak, utzikeria…).
• Eskola-moldagabezia larria (jokabide arazoak…).
• Epe luzeko ospitaleratzea eta gaixotasuna
• Ikasketa-maila motela eta ikaskuntza-zailtasun garrantzitsuak (etorkinak, irakurketa-idazketa arazoak…).
• Adimen-maila motelak eragindakoak (mugako adimen gaitasuna nagusiki).

Inklusioa (muinbakarreko eskola)

Historian zehar, aniztasunari erantzuna emateko eredu  edo marko ezberdinak egon dira: 

• Hautaketa markoa: ikasle “normalak” eta “problematikoak” banatu
• Marko konpentsatzaile-integratzailea: ikasle jakin batek duen desoreka konpentsatu 
• Muinbakarrekotasun markoa:  aniztasuna berezitasun eta aberasgarritasun bezala hartu  

Nik orain, eskola inklusiboan edo muinabakkekotasun markoan oinarrituko naiz, hau indartzea eta bultzatzea eta noski, lortzea baita nire helburua.

Eskola inklusiboa guztiontzat denkalitatezko eskola bat da, bazterketarik egiten ez dutena. Halaber, ikasle guztiak barne hartzen ditu, bakoitzaren ezberdintasunak irakaskuntza prozesua aberasten dute eta. Eskola inklusiboak, guztien parte hartzea bultzatzen du eta guztion beharretara moldatzen da, ikasle aniztasuna kontuan hartuz.

Baina zehatzago izanik, inklusioaz hitz egiteak honakoa adierazten du:

• Aniztasuna baliotzat hartzea, edozein jardun diskriminatzaile baztertuz
• Irakatsi eta ikasteko prozesuan konpromisoa hartzea
• Curriculumean oinarritutako ikuspegian oinarritu, ikasleen testuinguru zabalean kokatuz
• Hezkuntza-erakundea indartzea, erabakiak hartzen eta horiek gauzatzen.
• Guztion parte hartzea sustatzea
• Ikasle guztientzat eraginkorra izango den irakaskuntza ea ikaskuntza aplikatzea

Hitz gutxitan esanda, edozein motatako bereizketa eta desberdintasunak baztertzea helburu duen eskola komuna da, curriculum komun batean oinarritutako aniztasun metodologiakoa kontuan hartu eta guztion parte hartzea bermatuz. Hau guztia esanda, eskola inklusiboa lortzea guztion eskuetan eta ardura dela gogan eduki behar dugu, eta horretarako gizartetik hasi behar dugu, gerora eskolan lortu ahal izateko, beraz ekin diogun bideari!

Azkenik, denon hausnarketa kritikoa bultzatzeko asmoarekin, Gerardo Echeitak esandako esaldi honekin amaitu nahi nuke:

"DIFICILMENTE PUEDE HABER UNA ESCULA INCLUSIVA, EN UNA SOCIEDAD EXCLUYENTE."